Gia Lai không chỉ hấp dẫn khách du lịch bởi cảnh quan thiên hiên hoang sơ, tươi đẹp mà đây còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa, tâm linh đặc sắc qua các lễ hội truyền thống được tổ chức hàng năm bởi đồng bào dân tộc Tây Nguyên. Cùng tìm hiểu một số lễ hội văn hóa nổi bật qua bài chia sẻ này nhé!
Festival Văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên
Lễ hội Cồng chiêng Tây Nguyên là một trong những di sản văn hóa phi vật thể của nhận loại được UNESCO công nhận.
Lễ hội Cồng chiêng Tây Nguyên được tổ chức hàng năm, luân phiên giữa các tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đăk Lăk, Đăk Nông, Lâm Đồng với mục tiêu hướng đến quảng bá du lịch, văn hóa cồng chiêng nói riêng và văn hóa các tỉnh Tây Nguyên nói chung.
Cồng chiêng là loại nhạc cụ dân tộc thuộc bộ gõ, gắn bó mật thiết với đời sống tín ngưỡng của người Tây Nguyên. Theo quan niệm của nhiều dân tộc Tây Nguyên, cồng chiêng là vật linh thiêng, cầu nối giữa con người và thần linh. Nếu ở dân tộc Mường, người đánh chiêng thường là nữ, thì ở Tây Nguyên chỉ nam giới mới được đánh chiêng. Tuy nhiên, do tính cấp bách giữ gìn văn hóa cồng chiêng, các dân tộc dần dần vượt qua những quan niệm cũ để mọi người có thể cùng nhau bảo tồn di sản.
Đến với Lễ hội Cồng chiêng Tây Nguyên, không chỉ thưởng thức các nghệ nhân trình diễn những điệu múa, nhảy kết hợp với tiếng cồng chiêng, du khách còn có cơ hội tham gia các hoạt động văn hóa khác như phục dựng nghi lễ, lễ hội truyền thống của các đồng bào dân tộc, sinh hoạt văn nghệ dân gian, khám phá ẩm thực Tây Nguyên. Ngoài ra, du khách cũng sẽ được giới thiệu về những thành tựu kinh tế, văn hóa, tiềm năng du lịch của các tỉnh Tây Nguyên, tham gia chợ triển lãm về công cụ sản xuất, đồ gia dụng, hàng thủ công mỹ nghệ được làm bởi các dân tộc Tây Nguyên.
Cồng chiêng Tây Nguyên không chỉ mang giá trị vật chất mà còn được truyền từ đời này sang đời khác, là đại diện cho tiếng nói của thế hệ, là văn hóa ngàn đời cần được tôn vinh và gìn giữ.
Lễ hội hoa dã quỳ núi lửa Chư Đăng Ya
Nếu có dịp đến tham quan núi lửa Chư Đăng Ya, bạn sẽ không thể rời mắt khỏi vẻ đẹp ngút ngàn của những sắc hoa dã quỳ vào mùa nở rộ.
Nhằm thu hút du lịch cũng như tôn vinh vẻ đẹp mà thiên nhiên ban tặng, vào khoảng tháng 11 hàng năm, tình Gia Lai sẽ tổ chức Lễ hội hoa dã quỳ núi lửa Chư Đăng Ya.
Hoa dã quỳ được xem là loài hoa tượng trưng cho tình yêu mãnh liệt, thủy chung và thể hiện sức sống mạnh mẽ, bền bỉ với thời gian gắn liền với truyền thuyết về tình yêu mà chàng K’lang dành cho nàng H’Limh.
Hàng năm, đến mùa lễ hội, Gia Lai thu hút hàng ngàn người đổ về núi lửa Chư Đăng Ya để chiêm ngưỡng sắc hoa dã quỳ phủ kín khắp thung lũng, triền đồi.
Đến đây, du khách sẽ được hòa mình vào không khí lễ hội của các dân tộc bản địa, thưởng thức các món đặc sản đậm hương vị Tây Nguyên và tham gia các trò chơi truyền thống như bịt mắt đập niêu, đi xe đạp chậm, đi cà kheo.
Trong khuôn khổ của lễ hội, huyện Chư Păh còn tổ chức phiên chợ nông sản để trưng bày, giới thiệu các sản phẩm đặc trưng của địa phương như cà phê, hồ tiêu, rượu ghè, măng khô, rau sạch, cá thát lát sông Sê San,…
Lễ hội hoa dã quỳ núi lửa Chư Đăng Ya là cơ hội để giới thiệu, quảng bá văn hóa, lịch sử, hình ảnh quê hương và con người đến với du khách gần xa. Đây cũng là động lực để Gia Lai thu hút đầu tư, phát triển kinh tế và du lịch.
Lễ hội đâm trâu
Lễ hội đâm trâu được xem là một trong những lễ hội lớn của đồng bào dân tộc ở Gia Lai, thường được tổ chức vào dịp cuối năm khi mùa màng bội thu, thóc chất đầy bồ, dân làng đủ cái ăn cái mặc. Đây là dịp để buôn làng tạ ơn thần linh và mong cầu một năm mới ấm no, mạnh khỏe.
Để chuẩn bị cho lễ hội, người dân sẽ chọn ra những con trâu khỏe mạnh nhất, tắm rửa sạch sẽ và cho chúng ăn uống no nê. Sau đó trang trí cho chúng thật lộng lẫy bằng các loại thổ cẩm và các vật trang trí truyền thống.
Sau khi già làng – người chủ trì lễ hội, đọc lời khấn cầu và cảm tạ thần linh xong, các đội cồng chiêng sẽ biểu diễn ba vòng múa thì lễ hội đâm trâu bắt đầu. Người chủ trì cầm roi đuổi trâu chạy đến khi chúng mệt và nằm dưới đất thì những thanh niên khỏe mạnh sẽ dùng dây leo trói chân trâu lại để già làng dùng dao nhọn đâm vào vùng hông của trâu, tiếng trâu hú lên vang vọng như tiếng lòng của bà con gửi hy vọng tới thần linh mong được phù hộ để có một cuộc sống ấm no và hạnh phúc.
Sau khi trâu chết, dân làng sẽ cùng nhau đem máu và đầu trâu đến cây nêu ở trước nhà rông để tế trời. Việc tế trời với máu và đầu trâu thể hiện sự tôn kính với thiên nhiên, với tổ tiên, cũng như niềm tin vào những sức mạnh siêu nhiên mà con người tin rằng sẽ bảo vệ và mang lại may mắn, thịnh vượng cho làng.
Phần thân trâu sẽ được xẻ thịt và chia thành các phần cho dân làng cũng như những người có mặt tại lễ hội. Khi nhận một miếng thịt trâu thì mỗi nhà sẽ mang một ghè rượu đến nhà rông. Tất cả dân trong buôn làng, từ già, trẻ, gái, trai đều hòa hình vào không khí nhộn nhịp, vui tươi của lễ hội
Lễ hội đâm trâu là nét đặc trưng văn hóa của người đồng bào dân tộc, thể hiện những tín ngưỡng cộng đồng như cầu mùa vụ, cầu bình an, cầu phúc.
Hội đua thuyền độc mộc trên sông Pô Cô
Hội đua thuyền độc mộc trên sông Pô Cô là hoạt động đua thuyền hiếm hoi còn được lưu giữ trên địa bàn Tây Nguyên. Hoạt động thường được tổ chức vào đầu tháng 11 hàng năm, nhằm giữ gìn văn hóa bản địa và tưởng nhớ vị anh hùng A Sanh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước – Người đã dùng con thuyền độc mộc của mình để chở bộ đội và vật tư. Ngày nay, những chiếc thuyền độc mộc vẫn được người dân dùng làm phương tiện đi lại và đánh bắt trên sông.
Những người tham gia cuộc thi sẽ đua trên một con thuyền được làm bằng gỗ nguyên khối và chèo thuyền vượt 1.400m trên sông Pô Kô.
Du khách sẽ được hòa mình vào không khi sôi nổi của cuộc đua, thưởng thức những màn đua ngoạn mục đến từ các đội.
Ngoài ra, du khách còn được tham gia các trò chơi dân gian truyền thống của người dân tộc Ba Na như đẩy gậy, bắn cung,… và thưởng thức các món ăn đặc sản như cơm lam, rượu cần, cá suối nướng,…
Hội đua thuyền độc mộc trên sông Pô Cô được tổ chức nhằm bảo tồn nét đẹp văn hóa độc đáo của cư dân sống lâu đời trên địa bàn huyện La Grai, Gia Lai.
Lễ cầu mưa của Yang Pơtao Apui
Lễ cầu mưa của Yang Pơtao Apui là hoạt động văn hóa tín ngưỡng đặc trưng của đồng bào dân tộc Gia Rai, nhằm cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, đời sống đồng bào no đủ, mọi người được bình an khỏe mạnh.
Lễ cầu mưa thường được thực hiện vào dịp lễ 30/4 và 1/5 hàng năm, tại Khu Di tích Lịch sử – Văn hóa cấp quốc gia Plei Ơi. Đây là giai đoạn cao điểm của mùa khô, thời điểm thường xảy ra hạn hán gay gắt.
Tham gia Lễ cầu mưa của Yang Pơtao Apui, du khách còn có cơ hội trải nghiệm các hoạt động nghệ thuật đặc sắc, tham gia hội thi tạc tượng, đan lát, dệt thổ cẩm, diễn tấu cồng chiêng,… và tham quan thưởng thức ẩm thực địa phương.
Các lễ hội truyền thống không chỉ giúp bạn hiểu rõ hơn về văn hóa, tín ngưỡng của đồng bào các dân tộc tại Gia Lai mà còn mang lại những trải nghiệm khó quên cho chuyến đi khám phá vùng đất Tây Nguyên của bạn.